Ubuntu Xorg'a Geri Dönüyor

[okanakinci]

Ubuntu, 17.10 numaralı sürümüyle birlikte nihayet Xorg'u bırakmış ve Wayland'a geçmişti. Xorg, özgür yazılım dünyasına uzun süre hizmet etmiş olsa da çağın gerisinde kaldığı için dağıtımlar yavaş yavaş Wayland'a geçiyorlar. Ubuntu ise bir süre kendisine ait Mir'i geliştirdiği için Mir olgunlaşana kadar Xorg'dan vazgeçmemişti ama Mir projesinden vazgeçilmesiyle birlikte Wayland'a geçilmişti.

Wayland ile sorunlar yaşanmış olacak ki 18.04 sürümüyle birlikte Xorg'a dönülmesine karar verilmiş. Wayland kullanmak isteyenlerse sonradan yükleyebilecekler.

Kaynak: http://www.omgubuntu.co.uk/2018/01/xorg-will-default-display-server-ubuntu-18-04-lts

Kişisel yorumuma gelince, bence artık Ubuntu yenilik yapma yeteneğini tamamen kaybetti. Linux Mint taban olarak Ubuntu kullanıyor ama hiçbir gelişme yapamayan, yaptığından bile vazgeçen bu dağıtım bence artık taban olarak kullanılmamalı. Lmde projesi ile zaten debian tabanlı Mint geliştiriliyordu. Oradan devam edilebilir.

[minteger]

Haber için teşekkür ederiz. Ben konuyla tam alakalı değilim.

[Leopard]

Debian'da X kullanıyor diye biliyorum.

Ubuntu 18.04'te yine hem Wayland hem X olacak ama default olan X olacak 17.10'un aksine.

Bu kararın alınması bence normal. Birçok uygulama halen X destekli ve Wayland desteği olmadığı için Xwayland'a muhtaçlar. O da yeterince ihtiyaca cevap verecek seviyede değil.

İkinci olarakta Nvidia'nın Wayland desteğinin yeterli seviyede olmaması , ki çoğunluk Nvidia kullanıyor.

[okanakinci]

Bildiğim kadarıyla Fedora bunu başarmıştı. Bir süredir Wayland kullanıyorlar diye biliyorum.

[Butterfly]

Ubuntu'nun bir sonraki sürümünün hangi görüntü sunucusunu kullanacağı Linux Mint'i bağlayan bir durum değil açıkcası. Ubuntu 18.04 ile Wayland görüntü sunucusunu tercih etmiş olsa bile, çok büyük ihtimalle Linux Mint 19 serisinde geriye uyumluluğu çok daha yüksek olan X sunucusunu kullanıyor olacaktı. Böyle senaryolardan hareketle LMDE'yi bir alternatifmiş gibi gösterip gündem oluşturmaya çalışmanın da pratikte bir manası olmayacaktır, [member=3240]Leopard[/member] 'ın da belirttiği üzere LMDE 3, Debian Stretch tabanlı bir dağıtım olacak ve bu sürüm X sunucusunu varsayılan olarak kullanıyor. Ayrıca Linux Mint ekibi bu hususu çok önceleri sonuca bağladı, topluluktan çoğunluğun görüşleri doğrultusunda Ubuntu'yu taban olarak devam ettirmeyi tercih etti. Bununla birlikte LMDE, bir miktar daha tecrübeli kullanıcılar için en iyi Debian tabanlı çözümlerden bir tanesi olmayı hala sürdürmektedir. Hakeza Linux Mint'in ana masaüstü ortamları olan Cinnamon ve MATE'in sadece X sunucusu için desteği olduğundan hareketle ve Linux Mint ekibinin maceradan ziyade sorunsuz bir kullanımı tercih edeceğini öngörmek zor değil.

Ubuntu'nun yenilik yapma yeteğini kaybetmesi ile ilgili bir önermenin öznel çıkarımından hareketle, Linux Mint'in taban değiştirmesi ile ilgili beklentileri içeren başka önermeler sunmak muallak bir niteliğe dönüşecektir. Zira ve ayrıca; Linux Mint, Ubuntu'nun kendisi ya da türevi değil. Sadece Ubuntu depolarını kullanan bir dağıtım. Yani buradaki tek keşisme depoarın kullanılması, bu tür sistem ana kompenetleri ile ilgili Ubuntu kararları Linux Mint geliştirme sürecini etkileyen bir unsur değil.

[minteger]

Bunca zaman açık kaynak ve özgür yazılım dünyasının yanındayım. bakın bunların ne olduğunu bilmiyorum. Kaynak gösterecek varmı. Ben düzgün bişey bulamam.

[okanakinci]

[member=8]Butterfly[/member] siz burada bir topluluk yönetiyorsunuz. Bu nedenle sizin kadar biliyor olmam mümkün değil. Belki benim bilmediğim şeyleri biliyorsunuzdur ama ben Ubuntu'nun gerçek bir yenilik yaptığını görmedim uzun zamandır. Onun yerine yenilik diye yapıp vazgeçtiği ya da zaten yapılmış olan şeyleri tekrar ettiğini gördüm.

* Piyasada Wayland ve Xorg varken Mir'i icat ettiler, bayağı geliştirdiler ve sonra vazgeçtiler. Onca emek boşa gitti.
* Birbirinden güzel bir sürü masaüstü ortamı varken Unity'yi icat ettiler, o kadar geliştirdiler ve sonra vazgeçip Gnome Shell kullanmaya başladılar. Onca emek boşa gitti. Elbette bir sürü dağıtım ve topluluk yepyeni masaüstü ortamları geliştiriyor ama geliştirdiği şeyin arkasında duruyor. Linux Mint de bunlardan biri ama Ubuntu bunu yapmadı.
* Hâli hazırda bir sürü alternatif varken Ubuntu One diye bir bulut depolama icat ettiler ve sonra ondan da vazgeçtiler.
* Zaten geliştirilmekte olan Flatpak varken Snappy'yi icat ederek zaten keşfedilmiş olan Amerika'yı yeniden keşfettiler. Yakında bundan da vazgeçerlerse hiç şaşırmayacağım.
* Ubuntu telefon projesi de konuşuldu, hatta Indiegogo'dan bağış toplamak için denemelerde bulunuldu ama olmadı. Zaten olsaydı da o telefonlar sınırlı üretim olarak kalabilirdi. iOS, Android ve başka irili ufaklı projeler varken boşa emek harcadılar.

Bütün bunlar yerine daha faydalı yenilikler yapabilirlerdi. Linux Mint bu süre içinde onların açığını kapattı ve güzel şeyler yaptı. Ubuntu'nun birbirinin aynısı sürümleri üstüne yeniliklerle dolu Linux Mint sürümleri inşa ettiler.

Elbette zaten benzeri var diye bir şeylerden vazgeçsinler demiyorum. O mantıkla düşünürsek piyasada tek bir dağıtım olması lazım gelirdi. Ben onu demiyorum ama madem ki bir sürü para ve emek harcadılar, yaptıkları işin arkasında durmalıydılar. Dönüp dolaşıp diğer dağıtımlarla aynı araç gereçleri kullanacaksalar bari o kadar şeyi boşa harcamasalardı.

Onca emek boşa gitti derken elbette bu projelerin kaynak kodlarının açık olduğunu ve isteyenlerin alıp geliştirebileceklerinin farkındayım ama Ubuntu projesinde merkezi rol oynamıyorlar. Ubuntu yıllarca yenilik diye yerinde saydı. Bu benim görüşüm sadece. Evrensel doğru olduğunu iddia etmiyorum.

[Butterfly]

Ubuntu'nun yenilik yapıp yapmamasıyla, Linux Mint'in Ubuntu depolarını kullanması arasında bir ilişki kurup, buradan önermeler çıkarmanın zorlama olacağını yukarıda dilim döndüğünce anlatmaya çalıştım aslında. Yazdığınız Ubuntu maceraları Linux Mint geliştirme sürecine etki eden unsurlar değil.

Linux Mint kimsenin açığını da kapatmadı, ya da kapattığı iddia edilen açıklar sebebiyle de popüler değil. Ubuntu hali hazırda bir kullanıcı kitlesine sahip ve Linux Mint'de çizdiği çizgi sayesinde bir kullanıcı kitlesi tarafından makbul görüldü. Ubuntu'nun geliştirme süreci dolayısıyla Linux Mint'i makbul görenler yok değildir, ama bunlar çok büyük bir kitle değil.

Yani Ubuntu'nun tercihlerinin Linux Mint geliştirme sürecinde bir etkisi yok. Linux Mint sadece Ubuntu tabanını kullanıyor. Tüm yazdıklarınız "neden Ubuntu kullanmak istemiyorum" sorusunun cevabı olabilir, ama "Linux Mint artık bu tabanı kullanmamalı önermesinin" girdileri olamaz.

[Butterfly]

Bunca zaman açık kaynak ve özgür yazılım dünyasının yanındayım. bakın bunların ne olduğunu bilmiyorum. Kaynak gösterecek varmı. Ben düzgün bişey bulamam.

Kısaca, görüntü sunucusu tüm grafik arayüzden sorumlu sistem öğesidir. Yıllardan beridir Linux, BSD vb. tabanlı sistemler X sunucusunu (Xorg) kullanıyor. Bununla birlikte daha modern görüntü sunucusu geliştirme projeleri bulunmakta, örneğin Ubuntu'nun geliştirdiği Mir ve daha geniş katılımlı geliştirici kitlesine sahip Wayland gibi.

Wayland ileride geniş kabul görecek olan görüntü sunucusu olarak duruyor, ama şu an yeterince olgunlaşmadı ya da geriye dönük uygulama uyumluluğu desteği Xorg karar geniş değil. Ubuntu 17.10 sürümünde varsayılan olarak Wayland ile gelmişti, ama 18.04 olan uzun destekli sürümde uyumluluk sorunları yaşatmayacak olan Xorg ile gelmesi planlanmış. Bunlardan hangisinin seçileceği dağıtımların tercihi aslında, örneğin giriş ekranını sunan görüntü yöneticisi tercihi gibi.

[illedelinux]

Ubuntu'nun yenilik üretmemesi, bazı projeden vaz geçmesi, bir şey yapmıyor anlamına gelmemeli.
Deneysel projeler her zaman isteneni vermeyebilir, zaman kaybına neden olabilir ama bunlar gereklidir.
Bir aydır Alt Linux'u deniyorum, halen istediğim sonucu alabilmiş değilim, hepsi sadece bir blog yazısı için.
Basit bir deneyin dahi bu kadar sürmesi karşısında Ubuntu'nun yaptığı bazı çalışmalar başarısız da olsa gerekli ve önemlidir.
Ubuntu her şeyden önce GNU/Linux'u dünyaya tanıtan en önemli bir markadır, şimdiye kadar yaptıklarının yanında bundan sonra ne yapsa kardır.
Bu benim görüşüm.

Ayrıca Ubuntu bundan sonra ekonomik kazanca bakacağını açıklamıştı, bu da artık farklı politika izleyeceğini gösterir...